Dinsdag, 5 december. Zoals elke ochtend ga ik naar het gemeentehuis. In mijn postvakje steekt een pamflet. Collega Pol had het in zijn brievenbus gevonden en bezorgde mij kopie.
 
Het ging over RUP Sint-Jan. Met naam en toenaam werd ik daarin genoemd. Naast het feit dat er geen letter correcte informatie instond en er weer flink gelogen werd (site Staels zou 110 appartementen gaan tellen…), ontbrak enige naam, laat staan adres van een verantwoordelijke.
 
Anonieme brieven worden bij mij verticaal geklasseerd. Als je de kl.. nog niet aan je lijf hebt om je naam te geven als je opkomt voor een mening, dan hoef ik die ook niet te kennen.
 
Een van de medewerkers op het gemeentehuis stelde dat hij in zijn lange loopbaan nog nooit had meegemaakt dat ‘politiek zo guur’ geworden was.
 
Misschien is dat niet alleen in ‘de politiek’ zo en wie weet misschien een gevolg van het gemak waarmee je ‘een mening’ kan ventileren via Facebook en dergelijke.
 
Dinsdag heb ik ook zitdag op het gemeentehuis. Ik ontvang er een bouwheer en zijn architect. Ken hen van een vorig project (hoek Mieregemplein / Meutersweg, vroegere herberg en duivenlokaal ‘De Eendracht’). Beide heren komen een project, dat er gaat op aansluiten in de Meutersweg, voorstellen.
 
Persoonlijk vind ik het reeds gerealiseerde project zeer geslaagd.
 
We gingen samen door de plannen: zijn er genoeg parkeerplaatsen, is er fietsenberging, is er afvalberging, Zijn er terrassen, zijn die groot genoeg, maar ook niet te groot om mogelijke inkijk bij buren te voorkomen, wat is de materiaalkeuze, waar is de toegang tot de parking, vallen er door die toegang niet te veel bestaande parkings op de openbare weg te vervallen, wat is de timing van het project? Worden er afwijkingen gevraagd van het bestaande bijzonder plan van aanleg….
 
Alles, werkelijk alles was conform de bestaande wetten, decreten, verordeningen noem het op.
 
Op dat moment dacht ik aan bepaalde politici die stellen dat het maar eens moet ophouden met appartementen te zetten in Merchtem.
 
Ik zou dus eens willen weten hoe we dit op dit concreet dossier moeten gaan toepassen.
 
Aan beide heren zou ik dan moeten zeggen: ‘neen, geen appartementen, enkel eengezinswoningen’. Dus zou ik moeten zeggen, de info die je bekwam bij de aankoop van het perceel grond, de stedenbouwkundige inlichtingen, vervat in de notariële akte,dat was maar om te lachten, dat gewestplan, dat BPA eigenlijk ook….
 
Dus heren, als project wordt ingediend, dan gaan we een vergunning voor het bouwen van appartementen weigeren.
 
Kous is af.
 
Op dat ogenblik krijg ik als jurist koude rillingen. Een groot stuk van mijn leven draaide om het afdwingen van rechten of het aanklagen van schendingen van rechten. Rechtszekerheid is een term die bijlange niet zo stoer of sexy klinkt als ‘betonstop’ maar zo belangrijk is.
 
Rechtszekerheid, dat is de zekerheid dat je met een bankbiljet van 50 € ook voor 50 € boodschappen kan doen.
 
Rechtszekerheid is ook de zekerheid dat als je een grond kocht om erop te bouwen, je er ook kan op bouwen.
 
Het Gewestplan dat hier in Merchtem bepaalt waar wat kan gebouwd worden en waar niet dateert van 1977. De gemeente kon deze uitwerken, verfijnen met ‘Bijzondere Plannen van Aanleg’ (thans de Ruimtelijke UitvoeringsPlannen).
 
Hierdoor werden dus rechten gecreëerd voor de eigenaars van de gronden opgenomen in die plannen.
 
Een overheid moet in de eerste plaats de rechten die de burger heeft bekomen eerbiedigen, meer nog beschermen.
 
Dus als iemand het recht heeft om meergezinswoningen te bouwen op zijn of haar perceel grond, dan heb je je daar als overheid naar te schikken en dien je vergunningen te verlenen. Doe je dat niet, dan schend je die rechten en zal die burger met recht en rede in beroep gaan tegen een weigering en bij de beroepsinstantie met de glimlach zijn vergunning bekomen. Het zal alleen wat langer duren en meer energie (en geld) kosten.
 
Dit te zeggen zoals het is zal misschien voor sommigen aankomen als vloeken in de kerk, maar het stoort mij dat men de burger zo onderschat en meent dat men hem of haar alles kan wijsmaken.
 
Ik vroeg aan de heren of er al interesse was voor hun project. Ofschoon de vergunningsaanvraag nog moet ingediend worden, was er al voor zes van de twaalf woonheden zeer concrete interesse.
 
Interesse van wie? Een weduwe die geen wagen kan besturen en liever kleiner wil wonen en dicht bij het centrum. Een advocate die haar praktijk wil opstarten en bij die praktijk ook wil wonen. Een jong gezin, tweeverdieners die voor Merchtem kiezen omdat ze vlot naar hun werk geraken en er een zeer ruim aanbod onderwijs is voor hun kinderen, van kleuteronderwijs tot middelbaar. Een koppel dat het als investering ziet en gaat verhuren, een alleenstaande moeder of vader…
 
Het gaat dus niet over beton, het gaat over mensen.
 
Het gaat ook over economie. De eigenaars die hun eigendom verkochten zullen met die centen andere dingen gaan doen. De huidige bouwheer heeft een lening moeten aangaan bij de bank, heeft een architect onder de arm genomen, zal vervolgens een reeks van aannemers aanstellen, die op hun beurt ook werk verschaffen aan hun medewerkers…ook notarissen zullen er hun werk mee hebben. En uiteraard ook de immo-kantoren (die zijn nu overal de gebeten hond, ofschoon zij wreed hun best moeten doen om een makelaarsloon te verwerven van 3% bij verkopen en één enkele maand huur bij verhuur).
 
Maar ook alle overheden komen langs: Vlaanderen(registratie en onroerende voorheffing), België (BTW), gemeente (opcentiemen onroerende voorheffing)….
 
Met andere woorden “It's the economy, stupid”, zoals Bill Clinton het in 1992 al zei.
 
Rechtszekerheid, mensen, economie… daar gaat het over.
 
En uiteraard moeten we streven naar woonkwaliteit, energiezuinig bouwen, zelfs liefst passief. En uiteraard moet het openbaar domein mee: wegen, scholen, pleinen, groen.
 
Maar de essentie, het uitgangspunt kan niet anders zijn dan de bestaande rechten die verworven zijn. De dag dat daaraan wordt getornd, als je briefje van 50 € er geen 50 meer waard is, als je niet meer mag bouwen op grond die bestemd is om te bouwen, dan moet je je ernstig zorgen maken over de Staat waarin je leeft.
 
Deze tekst enkel als reflectie bij het behandelen van een concreet dossier van concrete mensen….ver weg van slogans, want ze vragen een vergunning, geen pamflet…